ΑΛΛΕΡΓΙΑ

Τα άρθρα μας αφορούν κυρίως ΜΗ ΙΑΤΡΟΥΣ, για αυτό προσπαθήσαμε να τα γράψουμε όσο πιο απλά γίνεται χωρίς δύσκολους ιατρικούς όρους και πολύπλοκες ερμηνείες, ώστε να γίνονται κατανοητά σε όλους.

Μοιραστείτε αυτό το άρθρο

Αλλεργία είναι η δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος που προκαλεί έντονη αντίδραση έναντι σε συνήθως αβλαβείς ουσίες (αλλεργία= άλλο έργο). Οι ουσίες αυτές ονομάζονται αλλεργιογόνα (Rasts).

Τα τελευταία είκοσι χρόνια η συχνότητα των αλλεργικών αντιδράσεων έχει σχεδόν διπλασιαστεί.Περίπου 1 στούς 4 ανθρώπους πάσχει από αλλεργία.

Οι αιτίες ανάπτυξης της αλλεργίας δεν είναι ακριβώς γνωστές. Σίγουρα σημαντικοί είναι γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες.

Στην πλειονότητα των περιπτώσεων υπεύθυνο για αλλεργική αντίδραση είναι ένα ειδικό αντίσωμα της κατηγορίας IgE (Rast). 

Αλλεργία μπορεί να προκληθεί από οτιδήποτε. Έτσι έχουμε αλλεργίες οφειλόμενες σε γύρεις δένδρων, φάρμακα, ακάρεα, έντομα, παράσιτα, τροφές, πρωτεΐνες ζώων, επαγγελματικά ή βιομηχανικά αλλεργιογόνα (νάυλον, κόκκοι βαμβακιού, latex) και πολλά άλλα.

Αλλεργικές αντιδράσεις μπορεί να έχουμε οποιαδήποτε εποχή εφόσον υπάρχει το αντίστοιχο αλλεργιογόνο (Rast). Η παρουσία όμως των αλλεργιογόνων μπορεί να είναι πιο έντονη σε διάφορες εποχές όπως είναι οι αλλεργίες της άνοιξης οφειλόμενες στην γύρη των δέντρων του γρασιδιού ή άλλου χόρτου, σε μύκητες (μούχλα) και ακάρεα.

Τα πιο συχνά αλλεργιογόνα της άνοιξης  για την Ελλάδα είναι :

Γρασίδι : Πικραλίδα(αγριοράδικο), Αμβροσία, Περδικάκι, Πεντάνευρο κ.ά.

Γύρη : Ελιά, πεύκο, κυπαρίσσι κ.ά.

 Οι συνήθεις μύκητες που μπορεί να προκαλέσουν αλλεργία είναι :

Το Alternaria αναπτύσσεται σε υγρούς εξωτερικούς χώρους (φυτά) αλλά κυρίως σε εσωτερικούς χώρους (μπάνιο, ξύλινες επιφάνειες, μονώσεις από σιλικόνη, τοίχους ή ακόμα και σε υφάσματα). Η ανάπτυξη της  Alternaria ξεκινά από τα μέσα του Ιουνίου και κορυφώνεται τον Ιούλιο – Αύγουστο και ολοκληρώνεται με αερομεταφερόμενους σπόρους τον Σεπτέμβριο ή ακόμη και τον Οκτώβριο.

To Cladosporium βρίσκεται σε εξωτερικούς χώρους όπως σάπια φύλλα, φυτά ενώ στους εσωτερικούς χώρους σε υγρά μέρη όπως και το Alternaria. Επίσης οι μύκητες  Aspergillus fumigatus, Candida albicans κ.ά. μπορούν να προκαλέσουν έντονες αλλεργικές αντιδράσεις.

 Αλλεργιογόνα από τα ακάρεα έχουμε :

Τα ακάρεα οικιακής σκόνης με τα πιο συνηθισμένα το Dermatophagus pteron, Dermatophagus farinae, Acarus siro, Lepidoglyphus destructor κ.ά. Τα ακάρεα είναι μικροσκοπικοί οργανισμοί μεγέθους μέχρι 3 δέκατα του χιλιοστού οπότε δεν είναι ορατοί με το μάτι.

Τα πιο πάνω αλλεργιογόνα μπορούν να προκαλέσουν :

• Αλλεργική ρινίτιδα με συμπτώματα συνάχι, φτέρνισμα, φαγούρα, μπούκωμα στη μύτη και πονοκέφαλο.
• Ρινοεπιπεφυκίτιδα με συμπτώματα ίδια με την αλλεργική ρινίτιδα με επιπλέον κοκκίνισμα, φαγούρα, δάκρυα στα μάτια.
• Αλλεργικό άσθμα με συμπτώματα που ποικίλουν. Μπορεί να εκδηλώνεται με ένα απλό συριγμό και βράσιμο στο στήθος ή ανεξήγητο ξερόβηχα ή και να προκαλέσει ένα επεισόδιο δύσπνοιας από καιρό σε καιρό .Χρειάζεται προσοχή γιατί το αλλεργικό άσθμα μπορεί να δημιουργήσει μόνιμο πρόβλημα στο αναπνευστικό σύστημα.
• Δερματικές αλλεργίες (ατοπική δερματίτιδα).

Συμβουλές για αποφυγή αλλεργικής αντίδρασης από γύρη, μύκητες, ακάρεα:

• Αποφύγετε χώρους που πιθανόν να υπάρχει το ύποπτο αλλεργιογόνο, όπως πάρκα, εξοχή κ.ά.
• Πλυθείτε μόλις επιστρέψετε στο σπίτι.
• Πλύση ρινικής κοιλότητας.Από την παλάμη σας ρουφήξτε νερό στη μύτη και φυσήξτε. Επαναλάβετε 3-4 φορές.
• Κλείστε τις πόρτες και τα παράθυρα την εποχή της ύπαρξης του αλλεργιογόνου και κυρίως πρωινές και βραδινές ώρες
• Ντυθείτε κατάλληλα(μακριά μανίκια), φορέστε γυαλιά ηλίου και καπέλο με μεγάλο γείσο για προφύλαξη χεριών, ματιών και προσώπου.
• Περιορίστε τα χαλιά στο σπίτι .
• Αγοράστε επιστρώματα και θήκες μαξιλαριών που προστατεύουν από τα ακάρεα.
• Τακτικό ξεσκόνισμα και αερισμό του σπιτιού.
• Ελέγξτε τα μπάνια, το λεβητοστάσιο και οποιοδήποτε άλλο μη καλώς αεριζόμενο σκοτεινό χώρο για μούχλα.

Αλλεργίες από κατοικίδια.

Αυτές οφείλονται στις πρωτεΐνες των δερματικών κυττάρων(επιθήλια) των ζώων π.χ. σάλιο ή δερματικά κύτταρα .Οι σκύλοι και οι γάτες μικρότερου μεγέθους όπως και αυτές με χαμηλό τρίχωμα έχουν χαμηλότερο αλλεργιογόνο αποτύπωμα και συνεπώς θεωρούνται περισσότερο φιλικά για αλλεργικούς

Προφύλαξη. Τακτικός καθαρισμός των κατοικιδίων και των χώρων που ζουν.

Αλλεργία από τσίμπημα εντόμων (υμενόπτερα όπως μέλισσα, σφήκα, κουνούπι κ.ά.).

Το τσίμπημα  τους μπορεί να προκαλέσει ακόμη και θάνατο από αλλεργικό σοκ. Ο αλλεργικός ασθενής που γνωρίζει τεκμηριωμένα ότι είναι ευαισθητοποιημένος πρέπει πάντοτε να έχει μαζί του ένα τσαντάκι (ακόμη και στην παραλία) με φάρμακα άμεσης αντιμετώπισης. Τα φάρμακα τα καθορίζει ο γιατρός. Συνήθως είναι αντιισταμινικό σιρόπι, χάπι κορτιζόνης, βρογχοδιασταλτικά και μία ένεση αδρεναλίνης. Η άμεση χορήγηση αδρεναλίνης αμέσως μετά τα πρώτα συμπτώματα εγγυάται σχεδόν την επιβίωση. Υπάρχει ειδική συσκευασία (μοιάζει με στύλο ). Οι ενέσεις κορτιζόνης είναι επιβοηθητικές αλλά δεν έχουν θέση στην άμεση αντιμετώπιση.

 Τροφική αλλεργία

Είναι η αντίδραση του ανοσολογικού συστήματος σε ένα συγκεκριμένο τρόφιμο ή συστατικό τροφίμου.

Εδώ θα πρέπει να τονιστεί η διαφορά της τροφικής αλλεργίας και της τροφικής δυσανεξίας . Η δεύτερη προκαλεί απλά δυσάρεστα συμπτώματα ύστερα από την κατανάλωση κάποιας τροφής. Αντιθέτως η τροφική αλλεργία μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα ακόμη και θάνατο .

Τα συμπτώματα μπορεί να είναι :

• Μούδιασμα στο στόμα.
• Γενικευμένος κνησμός,ερυθρότητα ή έκζεμα.
• Οίδημα των χειλιών,  της γλώσσας, του λαιμού ή και σε άλλα μέρη του σώματος.
• Προβλήματα αναπνοής.
• Κοιλιακό άλγος, διάρροια, ναυτία ή έμετο, ζάλη, λιποθυμία.
• Μείωση της αρτηριακής πίεσης.

Τα συμπτώματα συνήθως εμφανίζονται αμέσως ή σε λίγα λεπτά έως και 2 ώρες μετά την κατανάλωση της ύποπτης τροφής. Συνήθως είναι ήπια αλλά μπορεί να είναι και έντονα και μπορεί ακόμη να καταλήξουν και σε θάνατο.

Οι περισσότερες περιπτώσεις τροφικής αλλεργίας στα παιδιά εμφανίζονται νωρίς και συνήθως υποχωρούν μετά από λίγα χρόνια .

Το 5% των παιδιών πάσχουν από τροφική αλλεργία. Τα πιο συχνά αλλεργιογόνα (Rusts) για τα παιδιά είναι το γάλα, το αυγό, η σόγια και τα σιτηρά ενώ για τους ενήλικες τα φιστίκια, το ψάρι, τα οστρακοειδή, τα σαλιγκάρια και τα καρύδια.

Μπορεί να έχουμε διασταυρούμενες αλλεργίες επειδή υπάρχουν παρόμοιες πρωτεΐνες στη γύρη και σε τρόφιμα (φρούτα λαχανικά ξηροί καρποί ) γεγονός που θα αυξήσει τις αλλεργικές αντιδράσεις .

Αλλεργίες  καλοκαιριού.

Το καλοκαίρι είναι εποχή που οι αλλεργικές παθήσεις βρίσκονται σε ύφεση λόγω μη ύπαρξης ή ελάττωσης διαφόρων αλλεργιογόνων όπως  γύρεις, ακάρεα κ.ά. Είναι συνήθως  ήπιες αλλά μερικές μπορεί να είναι σοβαρές και να καταλήξουν σε θάνατο .

Οι πιο συχνές αλλεργίες του καλοκαιριού είναι:

• Οι αλλεργικές δερματοπάθειες.
• Η αλλεργία σε τσίμπημα εντόμων(μέλισσα, σφήκα κ.ά.).
• Οι τροφικές αλλεργίες.
• Η εαρινή επιπεφυκίτιδα.

Η αλλεργία σε τσίμπημα εντόμων, στις τροφές και η κνίδωση εκ ψύχους  δυνατόν να προκαλέσουν έντονα αλλεργικά συμπτώματα μέχρι αλλεργικό σοκ το οποίο μπορεί να έχει μοιραία κατάληξη εάν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως .

Τροφές καλοκαιριού που συχνότερα προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις είναι τα ψάρια, τα οστρακοειδή, τα φρούτα (ροδάκινα σταφύλια σύκα κ.ά.) Για την τροφική αλλεργία δεν υπάρχει ανοσοθεραπεία (αλλεργικά εμβόλια). Η μόνη αγωγή είναι η πρόληψη αφού διαπιστωθεί η ένοχη τροφή.

 Η διάγνωση της αλλεργίας δηλαδή η εύρεση του αλλεργιογόνου/νων μπορεί να γίνει με :

• Δερματικά Τέστς (skin prick tests).
• Ποσοτικό προσδιορισμό των ειδικών αντισωμάτων IgE (Rasts).

Επειδή υπάρχουν πάρα πολλά αλλεργιογόνα (εμείς στο εργαστήριό μας διερευνούμε πάνω από 250 ) ο συνδυασμός της λήψης λεπτομερούς ιστορικού και της κλινικής εικόνας με τα ευρήματα των αλλεργικών τέστς είναι ο ιδανικότερος τρόπος για την διερεύνηση της αιτίας της αλλεργίας.

Ο ασθενής πρέπει να δώσει όσο δυνατόν λεπτομερέστερες πληροφορίες για την εποχή, το περιβάλλον (έξω ή μέσα στο σπίτι ), τι έφαγε, τι ρούχα και το υλικό των ρούχων (νάιλον, συνθετικό, βαμβάκι κ.ά.). Εάν κάποιος συγγενής είναι αλλεργικός και σε ποιο αλλεργιογόνο.

Η εξέταση αίματος για την εύρεση των ειδικών αντισωμάτων IgE έχει  περισσότερα πλεονεκτήματα από το τα δερματικά τεστ . Είναι αξιόπιστη, γρήγορη, απλή και δεν είναι επίπονη. Παρέχει μία αντικειμενική μέτρηση της ευαισθητοποίησης στο αλλεργιογόνο. Μπορεί να γίνει ανεξάρτητα από την ηλικία του ασθενούς, την κατάσταση του δέρματος, την λήψη αγωγής με αντιισταμινικά ή εγκυμοσύνης.

Ο ποσοτικός προσδιορισμός του αλλεργιογόνου που μας δίνει η εξέταση αίματος βοηθά στην πρόβλεψη, στην παρακολούθηση, στην εξέλιξη και στην εκτίμηση του κινδύνου για μία σοβαρή αντίδραση .Γενικός κανόνας είναι ότι όσο υψηλότερη είναι η τιμή των αντισωμάτων IgE τόσο μεγαλύτερη είναι και η πιθανότητα εμφάνισης  συμπτωμάτων.

Δεν υπάρχει δοκιμασία «χρυσό πρότυπο» (gold standard) για την μέτρηση των αλλεργιογόνων. Υπάρχει όμως μια τάση προτίμησης από τους περισσότερους αλλεργιολόγους της τεχνολογίας ImmunoCAP. 

Έτσι το εργαστήριο μας ανταποκρινόμενο στην τάση αυτή έχει εισάγει το ImmunoCAP σαν μέθοδο εκτέλεσης για τον ποσοτικό προσδιορισμό των IgE αντισωμάτων.

Η μέθοδος ImmunoCAP είναι ενζυμική ανοσοδοκιμασία φθορισμού (fluorescence enzyme immunoassay, FEIA). 

Η κλινική απόδοση του ImmunoCAP, έχει ευαισθησία 84-95% και ειδικότητα 85-94%.

Δες πακέτα εξετάσεων