Θρόμβωση

Τα άρθρα μας αφορούν κυρίως ΜΗ ΙΑΤΡΟΥΣ, για αυτό προσπαθήσαμε να τα γράψουμε όσο πιο απλά γίνεται χωρίς δύσκολους ιατρικούς όρους και πολύπλοκες ερμηνείες, ώστε να γίνονται κατανοητά σε όλους.

Μοιραστείτε αυτό το άρθρο

Κάτω από  κανονικές συνθήκες, η θρόμβωση αποτελεί μία φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού την αιμόσταση. Κατά αυτήν ο οργανισμός προσπαθεί να σταματήσει την αιμορραγία καποιου αγγείου. Όμως σε παθολογικές καταστάσεις (όπως π.χ. υπερπηκτικότητα σε διάφορες αιματολογικές νόσους, θρομβοφιλία, αυτοάνοσα νοσήματα, κακοήθεια), η θρόμβωση  μπορεί να συμβεί ανώμαλα χωρίς να υπάρχει τρώση ή τομή  ενός αγγείου. Αυτή είναι η παθολογική θρόμβωση, που επιφέρει απόφραξη και  διακοπή της κυκλοφορίας του αίματος με πολλές και ποικίλες συνέπειες. 

Η θρόμβωση είναι μία πολύ κοινή κατάσταση που περίπου οι μισοί από εμάς δεν γνωρίζουμε και συχνά παραβλέπουμε.Ένας στους τέσσερις ανθρώπους παγκοσμίως πεθαίνει από καταστάσεις που σχετίζονται με τη θρόμβωση. Είναι η παθολογική κατάσταση που “κρύβεται” πίσω από την καρδιακή προσβολή,το έμφραγμα και το θρομβοεμβολικό εγκεφαλικό επεισόδιο.

Η θρόμβωση δεν είναι ίδια με την εμβολή, όπου υπάρχει πάλι απόφραξη αγγείου.  Στην εμβολή η απόφραξη γίνεται  είτε από θρόμβο που μεταφέρεται από αλλού (π.χ. από την καρδιά πρός τα περιφερικά αγγεία) είτε από πλάκες χοληστερίνης που ξεφεύγουν από κάποια περιοχή και σφηνώνονται στα  μικρότερα  περιφερικά αγγεία (π.χ. από τις καρωτίδες προς τα αγγεία του εγκεφάλου). Σε αυτες τις περιπτώσεις, ο οργανισμός διασπά το θρόμβο και μπορεί κομμάτια του (έμβολα) να παρασυρθούν στην κυκλοφορία του αίματος και να μεταφερθούν στους πνεύμονες, προκαλώντας πνευμονική εμβολή. Εάν η απόφραξη είναι στη στεφανιαία αρτηρία, είναι πιθανό να συμβεί ισχαιμία και  έμφραγμα του μυοκαρδίου. Εάν ο θρόμβος είναι αρκετά μεγάλος  μπορεί  να απειληθεί η ίδια η ζωή εαν δεν γίνει άμεση θεραπεία. Το σημαντικότερο όμως είναι να προληφθεί μια τετοια κατασταση.  

Αίτια

Η κλασική άποψη υποστηρίζει ότι η θρόμβωση προκαλείται από ανωμαλίες σε ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα (τριάδα του Virchow):

• Την σύνθεση του αίματος (υπερπηκτικότητα).
• Την ποιότητα του αγγειακού τοιχώματος (τραυματισμό ενδοθηλιακών κυττάρων).
• Την φύση της ροής του αίματος (στάση, στροβιλισμός).

Υπερπηκτικότητα:(Θρομβοφιλία). Υπερπηκτικότητα προκαλείται από γενετικά αίτια (μεταλλάξεις) ή αυτοάνοσα νοσήματα.

Δες σχετικό άρθρο

Τραυματισμό ενδοθηλιακών κυττάρων. Οι αιτίες τραυματισμού του αγγειακού τοιχώματος περιλαμβάνουν: 

Το τραύμα. 

Tη χειρουργική επέμβαση.

Τη λοίμωξη.  

Tη στροβιλώδη ροή σε διακλαδώσεις αγγείων.

Ο κύριος μηχανισμός είναι η ενεργοποίηση του συστήματος της πήξης του αίματος από τον ιστικό παράγοντα. 

Διαταραχή της ροής του αίματος.

Οι αιτίες διαταραχής της ροής του αίματος περιλαμβάνουν:

Στασιμότητα της ροής  μετά το σημείο του τραυματισμού.

 Καρδιακή ανεπάρκεια.

Μετά από μεγάλες περιόδους της καθιστικής συμπεριφοράς (π.χ όταν παραμείνει κανείς καθισμένος σε μια μεγάλη πτήση με αεροπλάνο) ή αρκετό χρονικό διάστημα σε κλινήρη νοσηλεία.

Κολπική μαρμαρυγή, προκαλεί στάση του αίματος στον αριστερό κόλπο (LA) ή εξάρτημα αριστερού κόλπου (LAA). 

Καρκίνοι ή κακοήθειες,μπορεί να προκαλέσουν αυξημένο κίνδυνο θρόμβωσης ,π.χ. με εξωτερική συμπίεση σε ένα αιμοφόρο αγγείο ή (πιο σπάνια) επέκταση στο αγγειακό σύστημα (για παράδειγμα, οι καρκίνοι των νεφρικών κυττάρων που επεκτείνονται στις νεφρικές φλέβες). Επίσης, οι θεραπείες για τον καρκίνο (ακτινοβολία, χημειοθεραπεία) συχνά προκαλούν επιπλέον υπερπηκτικότητα.

Ταξινόμηση

Υπάρχουν δύο διακριτές μορφές θρόμβωσης η Φλεβική και η Αρτηριακή. Κάθε μία από τις οποίες μπορεί να παρουσιαστεί με αρκετούς υποτύπους.

Φλεβική θρόμβωση

Η φλεβική θρόμβωση είναι ο σχηματισμός ενός θρόμβου αίματος μέσα σε μια φλέβα

Εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση (DVT)είναι όταν ο θρόμβος σχηματιστεί  σε εν τω βάθει φλέβα,ενω επιπολής φλεβική θρόμβωση όταν συμβεί σε μία επιφανειακή φλέβα.

Α) Ή Εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση (DVT) ανάλογα σε ποιές φλέβες έχει συμβεί έχουμε τις εξής περιπτώσεις : 

• Πιο συχνά επηρεάζει φλέβες των ποδιών, όπως είναι η μηριαία φλέβα. Τρεις παράγοντες είναι σημαντικοί στο σχηματισμό ενός θρόμβου αίματος μέσα σε εν τω βάθει φλέβα.Αυτοί είναι, ο ρυθμός της ροής του αίματος, η πυκνότητα του αίματος και η ποιότητα του τοιχώματος του αγγείου.

Κλασικά συμπτώματα της DVT είναι πρήξιμο, έντονος ξαφνικός πόνος και ερυθρότητα της πληγείσας περιοχής.

• Πυλαία φλεβική θρόμβωση. Η πυλαία φλεβική θρόμβωση μπορεί να οδηγήσει σε πυλαία υπέρταση και μείωση της παροχής αίματος στο ήπαρ. Έχει συνήθως κάποια παθολογική αιτία, όπως παγκρεατίτιδα, κίρρωση, εκκολπωματίτιδα ή χολαγγειοκαρκίνωμα.
• Νεφρική φλεβική θρόμβωση. Είναι η απόφραξη των νεφρικών φλεβών από ένα θρόμβο με αποτέλεσμα την μείωση της νεφρικής λειτουργίας. 
• Θρόμβωση της σφαγίτιδας φλέβας. Η θρόμβωση της σφαγίτιδας φλέβας είναι μια κατάσταση που μπορεί να οφείλεται σε λοίμωξη, ή σε ενδοφλέβια χρήση ναρκωτικών, ή σε κακοήθεια.

Μπορεί να έχει τις εξης επιπλοκές : συστηματική σήψη, πνευμονική εμβολή και οίδημα οπτικής θηλής . Αν και χαρακτηρίζεται από έναν απότομο πόνο στο σημείο της φλέβας,είναι δύσκολο να εντοπιστεί, επειδή μπορεί να συμβεί τυχαία.

• Σύνδρομο Budd-Chiari. Το Σύνδρομο Budd-Chiari είναι η απόφραξη της ηπατικής φλέβας ή της κάτω κοίλης φλέβας. Αυτή η μορφή της θρόμβωσης εκδηλώνεται με πόνο στη κοιλιά, ασκίτη και ηπατομεγαλία.
• Νόσος Paget–Schroetter. Είναι η απόφραξη φλέβας του άνω άκρου (όπως η μασχαλιαία φλέβα ή υποκλείδια φλέβα ) από ένα θρόμβο. Ο πόνος συνήθως εμφανίζεται μετά από έντονη άσκηση και συνήθως εκδηλώνεται σε νεότερους, κατά τα άλλα υγιείς ανθρώπους. Οι άνδρες επηρεάζονται περισσότερο από τις γυναίκες.
• Εγκεφαλική φλεβική θρόμβωση κόλπων. Η εγκεφαλική φλεβική θρόμβωση κόλπων είναι μια σπάνια μορφή του εγκεφαλικού επεισοδίου που απορρέει από την απόφραξη των φλεβικών κόλπων της σκληράς μήνιγγας. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν πονοκέφαλο , διαταραχές όρασης, οποιοδήποτε από τα συμπτώματα του εγκεφαλικού επεισοδίου, όπως η αδυναμία του προσώπου και των άκρων στη μία πλευρά του σώματος και επιληπτικές κρίσεις . Η διάγνωση γίνεται συνήθως με αξονική ή μαγνητική τομογραφία . Το ποσοστό θνησιμότητας είναι 4,3%

Β) Ή επιπολής φλεβική θρόμβωση είναι η πιο συχνή μορφή θρόμβωσης.

Περιορίζεται στο επιφανειακό φλεβικό δίκτυο και κατά κύριο λόγο σχετίζεται με ασθενείς που πάσχουν από κιρσούς και φλεβική ανεπάρκεια.

Τα κύρια συμπτώματα είναι η παρουσία μιας επιφανειακής φλέβας η οποία γίνεται σκληρή (σαν κορδόνι κάτω από το δέρμα), πονάει κατά την πίεση ή αυτόματα και το δέρμα της γίνεται ερυθρό.

Παλαιότερα θεωρείτο σχετικά αθώα κατάσταση.Σήμερα πλέον είναι γνωστό ότι μπορεί να συνοδεύεται με επιπλοκές και κυρίως με εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση (σε ποσοστό 10-20%) και σπανιότερα με πνευμονική εμβολή.Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο απαιτείται θεραπεία.

Αυτή περιλαμβάνει συνήθως κάποιας μορφής αντιπηκτική αγωγή σε συνδυασμό με ελαστικές κάλτσες και σπανιότερα χειρουργική αντιμετώπιση.

Η βάδιση, παρά τις παλαιότερες λανθασμένες αντιλήψεις, επιτρέπεται.

Η Επιπολής θρομβοφλεβίτιδα (ΕΘ) αποτελεί φλεγμονώδη αντίδραση της θρόμβωσης του επιπολής φλεβικού δικτύου των άκρων. Οι κιρσοί αποτελούν τον κυριότερο προδιαθεσικό παράγοντα.

Κλινικώς, χαρακτηρίζεται από εντοπισμένο επιφανειακό άλγος, ερύθημα, θερμότητα, ευαισθησία και ψηλάφηση σκληρίας («κορδονιού»).

Διαγνωστικά με το έγχρωμο Triplex επιβεβαιώνεται η επιπολής φλεβική θρόμβωση, το ύψος της κεντρικής επέκτασης του θρόμβου και αποκλείεται συνυπάρχουσα εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση.

Η συντηρητική θεραπεία της περιφερικής ΕΘ περιλαμβάνει την ελαστική υποστήριξη του σκέλους, την κινητοποίηση, την ανάρροπη θέση κατά την κατάκλιση, την εφαρμογή υγρών επιθεμάτων, καθώς και τη χορήγηση αντιφλεγμονώδους αγωγής.

Στην περίπτωση κεντρικότερης ΕΘ απαιτείται συχνότερη παρακολούθηση με Triplex και πιθανώς προφυλακτική αντιπηκτική αγωγή.Χειρουργική απολίνωση της σαφηνομηριαίας συμβολής ενδείκνυται σε περίπτωση συμμετοχής της συμβολής στην θρόμβωση και ιδίως όταν συνυπάρχει αντένδειξη για τη χορήγηση αντιπηκτικών.

Στην περίπτωση μετατροπής της ΕΘ σε εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση απαιτείται πλήρης αντιπηκτική αγωγή.

Σε χρόνια φάση, η ΕΘ επί εδάφους κιρσών αποτελεί ένδειξη χειρουργικής αντιμετώπισης σε δεύτερο χρόνο.

Αρτηριακή θρόμβωση

Αρτηριακή θρόμβωση είναι ο σχηματισμός ενός θρόμβου μέσα σε μια αρτηρία. Στις περισσότερες περιπτώσεις, αρτηριακή θρόμβωση είναι η ρήξη του αθηρώματος και ως εκ τούτου αναφέρεται ως αθηροθρόμβωση. Μια άλλη κοινή αιτία της αρτηριακής θρόμβωσης είναι η κολπική μαρμαρυγή , η οποία προκαλεί διαταραχή της ροής του αίματος. Επιπλέον, είναι γνωστό ότι το συνεχές ρεύμα στην ανάταξη της κολπικής μαρμαρυγής έχει μεγάλο κίνδυνο θρομβοεμβολής, ειδικά αν επιμένουν για περισσότερο από 48 ώρες. Στη θρομβοεμβολή περίπου 5% των περιπτώσεων δεν λαμβάνουν αντιπηκτική θεραπεία . Αρτηριακή θρόμβωση μπορεί να εμβολιστεί και να αποτελέσει σημαντική αιτία της αρτηριακής εμβολής και ενδεχομένως να προκαλέσει έμφραγμα σχεδόν σε κάθε όργανο του σώματος.

Εγκεφαλικό

Το εγκεφαλικό επεισόδιο είναι η ταχεία μείωση της εγκεφαλικής λειτουργίας λόγω διαταραχής της προσφοράς αίματος προς τον εγκέφαλο. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε ισχαιμία , θρόμβο, εμβολή ή αιμορραγία (αιμορραγικός θρόμβος). Σε θρομβωτικό εγκεφαλικό επεισόδιο, σχηματίζεται ένας θρόμβος αίματος συνήθως γύρω από τις  αθηρωματικές πλάκες. Η απόφραξη της αρτηρίας είναι σταδιακή, η έναρξη των συμπτωμάτων δηλαδή των θρομβωτικών εγκεφαλικών επεισοδίων είναι πιο αργή. Τα θρομβωτικά εγκεφαλικά επεισόδια μπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες,νόσος των μεγάλων αγγείων και νόσος των μικρών αγγείων. 

Έμφραγμα του μυοκαρδίου

Έμφραγμα του μυοκαρδίου (ΜΙ) δηλαδή νέκρωση του μυοκαρδίου λόγω ισχαιμίας, που συχνά οφείλεται στην απόφραξη μιας στεφανιαίας αρτηρίας από έναν θρόμβο.Το MI μπορεί να αποβεί μοιραίο εάν δεν εφαρμοστεί έγκαιρα επείγουσα ιατρική θεραπεία.

Δες σχετικό άρθρο

Πρόληψη

Θρόμβωση και εμβολή μπορούν να προληφθούν με αντιπηκτική αγωγή, όταν θεωρηθούν απειλητικές για την υγεία. Γενικά απαιτείται μια ανάλυση κινδύνου-οφέλους, όσον αφορά στη χρήση των αντιπηκτικών, μιας και όλα τα αντιπηκτικά οδηγούν σε μικρή αύξηση του κινδύνου αιμορραγίας. 

Επομένως μεγάλης ζωτικής σημασίας είναι ο συχνός εργαστηριακός έλεγχος (INR ή APTT αναλογως του είδους του φαρμάκου) όχι μόνο για τον κίνδυνο της αιμορραγίας αλλά και για την αποδοτικότητα της θεραπείας.