Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ – COPD)

Τα άρθρα μας αφορούν κυρίως ΜΗ ΙΑΤΡΟΥΣ, για αυτό προσπαθήσαμε να τα γράψουμε όσο πιο απλά γίνεται χωρίς δύσκολους ιατρικούς όρους και πολύπλοκες ερμηνείες, ώστε να γίνονται κατανοητά σε όλους.

Μοιραστείτε αυτό το άρθρο

Τι είναι η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια; 

Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), είναι η χρόνια πάθηση των πνευμόνων που προκαλείται από την στένωση των αεραγωγών και την καταστροφή του πνευμονικού ιστού, με συνεπεια τον μόνιμο περιορισμό της ροής του αέρα.

Είναι μία συχνή νόσος που μπορεί να προληφθεί και να θεραπευτεί. Αποτελεί σήμερα τη τέταρτη αιτία θανάτου παγκοσμίως. Έχει ήπια  συμπτώματα και έτσι οι περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς, δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν αγνοώντας επίσης και την επικινδυνότητά της.

Για  τον λόγο αυτό η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση του κοινού είναι σημαντική για την έγκαιρη διάγνωση της νόσου.

Από τι προκαλείται η ΧΑΠ;

Η ΧΑΠ είναι το αποτέλεσμα της χρόνιας έκθεσης σε παράγοντες κινδύνου. Ποιοι είναι αυτοί οι παράγοντες;

• Η εξωτερική μόλυνση του αέρα (σκόνη, καύση ξύλου ή άλλων υλικών).
• Η επαγγελματική (καπνογόνες βιομηχανίες, σκόνες από επεξεργασία π.χ.μαρμάρων, ξύλου κ.ά). 

Η έκθεση αυτή  σε βλαπτικά σωματίδια ή αέρια προκαλεί έντονη χρόνια φλεγμονώδη αντίδραση στους αεραγωγούς και στις κυψελίδες των πνευμόνων. Στις κυψελίδες των πνευμόνων γίνεται η ανταλλαγή των αερίων οξυγόνου και διοξειδίου του άνθρακα μεταξύ αίματος και εισπνεόμενου αέρα. 

Το αποτέλεσμα είναι να αναπτύσσεται απόφραξη στους αεραγωγούς, που με την πάροδο του χρόνου αυξάνει. Το φύλο, η ηλικία, οι λοιμώξεις και γενετικοί (γονιδιακοί) παράγοντες, έχουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της νόσου.

Το κάπνισμα είναι παγκοσμίως ο πιο συχνός παράγοντας κινδύνου.Όλα τα είδη καπνού είναι υπεύθυνα για την εμφάνιση της ΧΑΠ (τσιγάρα, στριφτός καπνός, πούρα και ο καπνός πίπας). 

Συμπτώματα ΧΑΠ

Βήχας 

Το πρώτο και πιο τυπικό σύμπτωμα της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ) είναι ο βήχας. Εμφανίζεται στην αρχή περιοδικά αλλά με την πάροδο του χρόνου γίνεται μόνιμος και επίμονος. Μάλιστα, μπορεί να είναι το πρώτο και μοναδικό σύμπτωμα για κάποιο χρονικό διάστημα και να μη θορυβήσει τον ασθενή, γιατί λανθασμένα το θεωρεί ως αναμενόμενη άνευ σημασίας συνέπεια του καπνίσματος ή της μόλυνσης από το περιβάλλον.

Ο χρόνιος αυτός βήχας μπορεί να συνοδεύεται από μια αυξανόμενη  παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων βλέννας (απόχρεμψη) με αποτέλεσμα την μεγάλη ημερήσια παραγωγή πτυέλων κίτρινου ή πράσινου χρώματος ιδίως όταν εμπλέκονται από λοιμώξεις του αναπνευστικού.

Μπορεί όμως και να μην υπάρχει απόχρεμψη. 

Φούσκωμα & Δύσπνοια

Από τα πιο συχνά συμπτώματα είναι το «φούσκωμα» και η δύσπνοια στην κόπωση. H δύσπνοια είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά συμπτώματα της ΧΑΠ. Συνήθως έχει χρόνια, προοδευτική και σταδιακή επιδείνωση. Σε προχωρημένα στάδια ο ασθενής μπορεί να παρουσιάζει συσφιγκτικό αίσθημα στο θώρακα, συριγμό, κυάνωση και συχνές αναπνευστικές λοιμώξεις.

Συστηματικές εκδηλώσεις

Συνέπεια του ΧΑΠ είναι και συστηματικές εκδηλώσεις, όπως καχεξία, μυϊκή αδυναμία, οστεοπόρωση, κατάθλιψη, αναιμία χρόνιας νόσου, σημεία πνευμονικής καρδίας, διαταραχές του ύπνου ή ακόμα και απώλεια βάρους.

Η ΧΑΠ συχνά συνυπάρχει με άλλα νοσήματα, όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, καρδιακή ανεπάρκεια, αρρυθμίες, υπέρταση, καρκίνος του πνεύμονα, διαβήτης, κατάθλιψη με αρνητικό αντίκτυπο στην πορεία και στην πρόγνωση της ΧΑΠ.

Η συμπτωματολογία μπορεί να έχει διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια της ίδιας ημέρας ή της εβδομάδας με ένα ποσοστό ασθενών να αναφέρουν πιο έντονα συμπτώματα το πρωί. Στην πορεία της ΧΑΠ μπορεί να συμβούν επεισόδια στα οποία υπάρχει οξεία επιδείνωση των αναπνευστικών συμπτωμάτων (παροξύνσεις). Η πιο συχνή αιτία τους είναι οι λοιμώξεις του αναπνευστικού. 

Σε κάθε περίπτωση ο ασθενής είναι σημαντικό να αναζητήσει ιατρική εκτίμηση τόσο για τη συμπτωματολογία όσο και για τη διαφορική διάγνωση από άλλα νοσήματα που μπορεί να εμφανίζονται με παρόμοια κλινική εικόνα. 

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η σπιρομέτρηση είναι η πιο απλή εξέταση για τη διάγνωση της ΧΑΠ. Με αυτή επιβεβαιώνεται ο μόνιμος περιορισμός της ροής του αέρα στους πνεύμονες. Μετριέται το συνολικό ποσό του εκπνεόμενου αέρα μετά από μια όσο το δυνατό βαθύτερη εισπνοή (ζωτική χωρητικότητα ή VC).Το αποτέλεσμα της σπιρομέτρησης σε συνδυασμό με την ένταση των συμπτωμάτων, το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς και της οικογένειάς του, άλλα συνυπάρχοντα νοσήματα και η έκθεσή του σε παράγοντες κινδύνου (όπως κάπνισμα) θα θέσουν τη διάγνωση της ΧΑΠ.

Τρόποι Αντιμετώπισης (Θεραπεία)

Η ΧΑΠ μπορεί να προληφθεί ή να ανασταλεί εξέλιξή της. Οι τρόποι θεραπείας της ΧΑΠ περιλαμβάνουν:

Μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις

• Η διακοπή του καπνίσματος που είναι επιλογή κλειδί στην αντιμετώπιση της ΧΑΠ. 
• Ο εμβολιασμός των ασθενών για τη γρίπη και τον πνευμονιόκοκκο είναι ουσιώδους σημασίας παρέμβαση. 
• Η πνευμονική αποκατάσταση παίζει επίσης πολύ βασικό ρόλο γιατί βελτιώνει τα συμπτώματα, βοηθά τον ασθενή να ανταποκρίνεται καλύτερα σωματικά, αλλά και συναισθηματικά, στις καθημερινές του δραστηριότητες και εν τέλει βελτιώνει την ποιότητα ζωής.
•  Η αύξηση της σωματικής δραστηριότητας (περπάτημα στην αρχή, τρέξιμο αργότερα) σε ασθενείς με διαγνωσμένη ΧΑΠ κάνει τεράστιο καλό τόσο στη φυσική πορεία της νόσου (λιγότερες παροξύνσεις) όσο και στη μείωση της δύσπνοιας καθώς και στην ψυχολογία του ασθενούς.
• Ο υγιεινός τρόπος ζωής είναι σημαντικός. Ο ασθενής δεν πρέπει να είναι παχύσαρκος γιατί το επιπλέον βάρος επιβαρύνει τα συμπτώματα της δύσπνοιας και της κόπωσης.

Κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή

Η σύγχρονη ιατρική διαθέτει στο οπλοστάσιό της καινοτόμα φάρμακα και θεραπείες για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της ΧΑΠ. Η φαρμακευτική αντιμετώπιση της ΧΑΠ, εξαρτάται αφενός από τα συμπτώματα και αφετέρου από την έκταση της καταστροφής των πνευμόνων. 

• Μια κατηγορία ασθενών, μπορεί να χρειάζονται αγωγή μόνο κατά τις παροξύνσεις. 
• Οι ασθενείς με τακτικά συμπτώματα χρειάζονται εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά φάρμακα που προκαλούν χαλάρωση των μυών στα τοιχώματα των αεραγωγών και μειώνουν έτσι τη στένωση.
• Σε ασθενείς που έχουν συχνές παροξύνσεις, μπορεί να χρειάζονται εισπνεόμενα αντιφλεγμονώδη και κορτικοειδή φάρμακα.
• Σε ασθενείς με σοβαρότερη νόσο και αναπνευστική ανεπάρκεια μπορεί να χορηγηθεί οξυγόνο για ανακούφιση των συμπτωμάτων, είτε κατά μικρά διαστήματα (π.χ. κατά τον ύπνο) ή και συνεχόμενα για τουλάχιστον 16 ώρες την ημέρα. 
• Μερικοί ασθενείς χρειάζονται περιστασιακή θεραπεία με αντιβιοτικά ή και με στεροειδή από το στόμα κατά τη διάρκεια ενός παροξυσμού.