Καφεΐνη-Νικοτίνη: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τις δύο αυτές συχνές συνήθειες

Τα άρθρα μας αφορούν κυρίως ΜΗ ΙΑΤΡΟΥΣ, για αυτό προσπαθήσαμε να τα γράψουμε όσο πιο απλά γίνεται χωρίς δύσκολους ιατρικούς όρους και πολύπλοκες ερμηνείες, ώστε να γίνονται κατανοητά σε όλους.

Μοιραστείτε αυτό το άρθρο

Ορισμένοι θεωρούν τον καφέ σαν ένα υγιεινό ρόφημα, αλλά όπως στις περισσότερες τροφές, αν η κατανάλωση καφεΐνης είναι μεγάλη, μπορεί να εμφανιστούν παρενέργειες.

Η  καφεΐνη, ανήκει στην ομάδα των αλκαλοειδών και μπορεί να βρεθεί σε περισσότερα από 60 είδη φυτών όπως στους κόκκους του καφέ, του κακάου, σε μερικούς τύπους φουντουκιών και στα φύλλα τσαγιού. Δεν έχει καμία θρεπτική αξία. Για την αποφυγή υπερβολικής κατανάλωσης καφέ (4 έως 5 φλιτζάνια την ημέρα) σημαντική είναι η γνώση της μακροπρόθεσμης επίδρασης και των συμπτωμάτων της καφεΐνης στον οργανισμό.

Συμπτώματα κατανάλωσης καφεΐνης

• Είναι ένα μέτριο διεγερτικό που επιδρά στο νευρικό σύστημα.
• Έχει ψυχολογική επίδραση όπως διέγερση και αίσθημα ευεξίας και για τον λόγο αυτό, είναι συχνό συστατικό των φαρμάκων για την αντιμετώπιση του πονοκεφάλου και της υπνηλίας.
• Έχει και σωματική επίδραση αυξάνοντας την ετοιμότητα, την συγκέντρωση και μειώνει τη κούραση. Σύμφωνα με έρευνες άνθρωποι που πίνουν καφέ τακτικά, έχουν χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου Alzheimer και της άνοιας.
• Η απότομη διακοπή κατανάλωσης καφεΐνης μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα στέρησης όπως πονοκέφαλο, άγχος, ευερεθιστότητα ή και υπνηλία. Σε ορισμένους μπορεί να προκαλέσει και τρέμουλο. Για τον λόγο αυτό συνιστάται, η μείωση της ποσότητας καφεΐνης να γίνει με αργό ρυθμό.

Συμπτώματα υπερβολικής κατανάλωσης καφεΐνης

Όσοι καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες καφεΐνης, συχνά εμφανίζουν:

• Σύγχυση
• Παραισθήσεις
• Εμετό

Μεγάλη δόση μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στον θάνατο λόγω σπασμών. Η βασική αιτία της υπερβολικής πρόσληψης καφεΐνης, συχνά είναι η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων ενεργειακών ποτών ή χαπιών διαίτης.

Επίδρασης καφεΐνης στον οργανισμό

• Στο πεπτικό σύστημα η καφεΐνη αυξάνει την ποσότητα οξέων στο στομάχι και μπορεί να προκαλέσει καούρες. Καλό είναι να αποφεύγεται η κατανάλωση της αν υπάρχει πρόβλημα με το στομάχι, όπως παλινδρόμηση, έλκος ή γαστρίτιδα.
• Η καφεΐνη δεν αποθηκεύεται στον οργανισμό αλλά επεξεργάζεται στο ήπαρ και αποβάλλεται με τα ούρα. Γι’ αυτό μπορεί να υπάρχει αυξημένη διούρηση λίγο μετά την κατανάλωση καφεΐνης.
• Μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση για βραχύ διάστημα. Η επίδραση οφείλεται είτε σε αύξηση της αδρεναλίνης είτε σε προσωρινό μπλοκάρισμα των ορμονών που διαστέλλουν τις αρτηρίες.
• Στους περισσότερους ανθρώπους δεν υπάρχει μακροχρόνια επίδραση στην αρτηριακή πίεση. Μπορεί όμως, η υπερβολική κατανάλωση να προκαλέσει ταχυπαλμία ή αρρυθμίες ή και αναπνευστικά προβλήματα.
• Επειδή επιδρά στην απορρόφηση και στο μεταβολισμό του ασβεστίου, είναι δυνατόν να συμβάλλει στην εμφάνιση οστεοπόρωσης.
• Επειδή διαπερνά τον πλακούντα μπορεί να αυξήσει τους παλμούς και τον μεταβολισμό του εμβρύου. Επίσης είναι δυνατόν να προκαλέσει αργή ανάπτυξη του εμβρύου και αυξημένο κίνδυνο αποβολής.

Ημερήσια δόση καφεΐνης

Είναι ασφαλές για τους περισσότερους υγιείς ενήλικες να καταναλώνουν μέχρι 400 mg καφεΐνη την ημέρα. Ένα φλιτζάνι καφέ περιέχει 200 mg καφεΐνης, ένα φλιτζάνι τσάι περίπου 80 mg και η coca-cola περίπου 40 με 70 mg καφεΐνης. Η καφεΐνη απορροφάται στο αίμα περίπου 5 λεπτά μετά από την κατανάλωση του καφέ και το τελικό αποτέλεσμα είναι ορατό μετά από 30 λεπτά και διαρκεί για ώρες. Δεν συσσωρεύεται στο σώμα μας και αποβάλλεται σε 24 ώρες. Μεταβολίζεται στο ήπαρ με την συμβολή του ενζύμου P450A2(CYP1A2) που είναι υπεύθυνο για το 95% του μεταβολισμού της.

Η μετάλλαξη του CYP1A2 γονιδίου έχει σπουδαία επίδραση στην δραστικότητα του ενζύμου και κατά συνέπεια στον ρυθμό μεταβολισμού της καφεΐνης. Ομόζυγοι ή και ετερόζυγοι φορείς  μεταλλάξεων του CYP1A2 γονιδίου μεταβολίζουν πολύ πιο αργά την καφεΐνη με αποτέλεσμα να αισθάνονται μεγαλύτερη την επίδραση του καφέ. Τα άτομα αυτά τείνουν να έχουν υψηλότερη πίεση αίματος μετά την κατανάλωση ενός φλιτζανιού καφέ σε σύγκριση με άλλους που μεταβολίζουν γρήγορα την καφεΐνη. Είναι περισσότερο επιρρεπή σε διάφορα προβλήματα υγείας που σχετίζονται με υψηλή πίεση του αίματος και συνιστάται ο περιορισμός της κατανάλωσης καφέ.

Εάν είναι απαραίτητο ψυχολογικά ένα φλιτζάνι καφέ, μπορείτε να το αντικαταστήσετε με μαύρο τσάι γιατί απορροφάται πιο αργά, η επίδραση του είναι ασθενέστερη και κρατάει περισσότερο από τον καφέ. Το πράσινο τσάι περιέχει περισσότερα αντιοξειδωτικά στοιχεία και βιταμίνες και είναι πολύ προτιμότερο του καφέ.

Κάπνισμα-Νικοτίνη

Το κάπνισμα έχει αποδειχθεί ότι είναι υπεύθυνο για πολλά σοβαρά ιατρικά προβλήματα και  με πρώιμο θάνατο σαν συνέπεια αυτών.

Τι προκαλεί το κάπνισμα στην υγεία;

Τα κυριότερα και συχνότερα ιατρικά προβλήματα που προκαλεί το κάπνισμα είναι:

• Στεφανιαία νόσος (εμφράγματα).
• Καρκίνος (του πνεύμονα, του λάρυγγα, της ουροδόχου κύστης κ.λπ.).
• Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ).
• Αγγειακές παθήσεις εγκεφάλου (εγκεφαλικά).
• Αύξηση της βρεφικής θνησιμότητας και πρόκληση εμβρυικών επιπλοκών κατά την κύηση.

Το 50% του πληθυσμού παγκοσμίως πεθαίνει από τις συνέπειες του καπνίσματος κι όμως παραμένει μία συνήθεια που δυστυχώς λίγοι καταφέρνουν να την διακόψουν.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπολογίζει ότι ένα χρόνο μετά την διακοπή του καπνίσματος λιγότερο από το 5% αυτών έχουν παραμένει μη καπνιστές χωρίς άλλη βοήθεια. Για τον λόγο αυτόν το κάπνισμα θεωρείται σαν σοβαρή χρόνια ασθένεια και ο καπνιστής είναι ασθενής που χρειάζεται συχνή ιατρική παρέμβαση.

Εθισμός στην νικοτίνη

Το κάπνισμα προκαλεί ψυχολογικό εθισμό γιατί η νικοτίνη είναι πολύ ισχυρό εθιστικό με συμπτώματα στέρησης όπως στρες, άγχος, νευρικότητα, δυσκολίες συγκέντρωσης και διαταραχές του ύπνου.Η νικοτίνη, συνδέεται με ειδικούς υποδοχείς του εγκεφάλου και προκαλεί αίσθημα άνεσης και ευχαρίστησης. Οι υποδοχείς αυτοί ρυθμίζονται από το γονίδιο CHRNA3. Τα άτομα που έχουν  μετάλλαξη στο γονίδιο αυτό είναι περισσότερο επιρρεπή στον εθισμό της νικοτίνης. Έτσι εξηγείται γιατί μερικά άτομα είναι πολύ πιο δύσκολο να σταματήσουν το κάπνισμα, σε αντίθεση με τα άτομα με φυσιολογικό CHRNA3. Ο φορέας με φυσιολογικό γονίδιο CHRNA 3 έχει χαμηλό κίνδυνο εθισμού στη νικοτίνη. Εάν είναι καπνιστής, είναι πολύ ευκολότερη η διακοπή του καπνίσματος από άλλους που δεν έχουν αυτό το ευνοϊκό γενετικό προφίλ. Το κάπνισμα δεν είναι επιβλαβές μόνο για τους καπνιστές, αλλά είναι επίσης ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για τους παθητικούς καπνιστές.

Κάπνισμα και Σωματικό Βάρος

Υπάρχουν πολλές θεωρίες γύρω από την επίδραση του καπνίσματος στο σωματικό βάρος. Μερικοί καπνιστές συνεχίζουν να καπνίζουν γιατί φοβούνται ότι κόβοντας το κάπνισμα θα παχύνουν. Αυτό στην πραγματικότητα δεν ισχύει και αν συμβεί δεν οφείλεται στην διακοπή του καπνίσματος. Δύο είναι οι πιθανές αιτίες:

1. Το βάρος κατά μέσο όρο των καπνιστών είναι λιγότερο κατά 4-5 κιλά σε σύγκριση με τους μη καπνιστές και έτσι τα άτομα που σταματούν το κάπνισμα μετά τον πρώτο χρόνο επανέρχονται στα κιλά τους.
2. Ψυχολογικοί λόγοι, δηλαδή για να αντιμετωπίσουν την στιγμή της έντονης επιθυμίας αντί για τσιγάρο τρώνε κάτι.

Ετησίως, πάνω από 20.000 Έλληνες πεθαίνουν από το κάπνισμα. Στο άρθρο μας “Γονιδιακός έλεγχος υγείας και ευεξίας (Nutrifit Premium DNA)”, μπορείτε να μάθετε περισσότερα για την διερεύνηση των γονιδίων CYP1A2 και CHRNA3.