Σχολική Ηλικία: Τι πρέπει να προσέξουν οι γονείς.

Τα άρθρα μας αφορούν κυρίως ΜΗ ΙΑΤΡΟΥΣ, για αυτό προσπαθήσαμε να τα γράψουμε όσο πιο απλά γίνεται χωρίς δύσκολους ιατρικούς όρους και πολύπλοκες ερμηνείες, ώστε να γίνονται κατανοητά σε όλους.

Μοιραστείτε αυτό το άρθρο

Ιατρικός έλεγχος: Στην έναρξη κάθε σχολικής χρονιάς είναι βασικό να πραγματοποιείται καρδιολογικός, οφθαλμολογικός και εργαστηριακός έλεγχος ώστε να εντοπιστούν προβλήματα που πιθανώς να εμποδίσουν τη σχολική απόδοση των παιδιών.

Σχολική τσάντα: Εδώ και χρόνια οι ειδικοί προειδοποιούν ότι οι σχολικές τσάντες μπορεί να προκαλούν προβλήματα στην σπονδυλική στήλη των παιδιών. Η επικράτηση των τσαντών πλάτης κατήργησε τον κίνδυνο της σκολίωσης αλλά ακόμη και αυτές μπορεί να ελλοχεύουν κινδύνους για την υγεία των παιδιών. Πολλά παιδιά αποκτούν προβλήματα με τη μέση ή άλλες μυοσκελετικές ενοχλήσεις εξαιτίας του βάρους των σχολικών τσαντών. 

Το σωστό είδος τσάντας, ο τρόπος που θα την γεμίσετε και θα τη φορέσετε έχει μεγάλη σημασία.

Αποφύγετε τσάντες που κρεμιούνται στον έναν ώμο καθώς όλο το βάρος της τσάντας τοποθετείται στην μία πλευρά με αποτέλεσμα να προκαλείται καταπόνηση της πλάτης, του λαιμού και του ώμου ή να οδηγηθείτε ακόμη και σε σκολίωση. Προτιμήστε τσάντες με δύο λουριά καθώς το βάρος της τσάντας μοιράζεται μεταξύ των δύο ώμων. Ωστόσο ακόμα και τα σακίδια πλάτης, όταν είναι πολύ βαριά και δεν είναι σωστά τοποθετημένα, μπορούν να προκαλέσουν πόνους στην πλάτη, τους ώμους, το λαιμό ή ακόμη και να μειώσουν την σταθερότητα και την ισορροπία αυξάνοντας τον κίνδυνο τραυματισμού. Συστήνεται να σφίξετε τα λουριά ώστε η τσάντα να εφάπτεται με το σώμα του παιδιού χωρίς όμως να το παρακάνετε. 

Όσον αφορά το βάρος της τσάντας, ειδικοί συνιστούν το βάρος της να μην ξεπερνά το 15-20% του σωματικού βάρους. Τοποθετήστε τα βιβλία και ό, τι άλλο είναι απαραίτητο ΜΟΝΟ για τη συγκεκριμένη ημέρα. Μοιράστε το βάρος στις διάφορες θήκες και στις τσέπες της τσάντας για να μοιράσετε το βάρος ισομερώς. Τα λουριά θα πρέπει να έχουν επένδυση ώστε να μην ενοχλούν τους μαθητές στα σημεία που τη φορούν. Ακόμα, καλό είναι η τσάντα να έχει και ζώνη ώστε να μοιράζεται καλύτερα το βάρος της.

Από πολλές απόψεις, η ιδανική λύση είναι οι τροχήλατες τσάντες. Ωστόσο, το κυριότερο μειονέκτημά τους είναι ότι περιορίζουν την κινητική ελευθερία του παιδιού.

Στάση σώματος κατά τη διάρκεια του διαβάσματος: Τα τελευταία χρόνια με την προσθήκη εξωσχολικών μαθημάτων (ξένες γλώσσες, φροντιστήρια, εκμάθηση υπολογιστών κλπ.) οι ώρες που περνούν τα παιδιά καθισμένα στα θρανία έχουν αυξηθεί σημαντικά.

Η μελέτη σε γραφείο και η σωστή στάση του σώματος σε καρέκλα είναι απαραίτητα για τη μυοσκελετική υγεία του παιδιού. Επίσης, με τη σωστή θέση οι αρθρώσεις βρίσκονται σε χαλαρή θέση και οι μύες καταναλώνουν την ελάχιστη ενέργεια με αποτέλεσμα να αποτρέπεται η μυϊκή κόπωση. Αντίθετα, η κακή στάση σώματος εμποδίζει την καλή αναπνοή και την κυκλοφορία του αίματος το οποίο οδηγεί στην μη επαρκή οξυγόνωση του εγκεφάλου με άμεση συνέπεια στην απόδοση της μελέτης.

Θέση διαβάσματος: Αρχικά επιλέξτε μια καρέκλα η οποία να είναι σε κατάλληλο μέγεθος για το παιδί. Οι καρέκλες πρέπει να διαθέτουν μηχανισμό ρύθμισης ύψους, θέσης πλάτης κ.ά. ώστε να μπορούν να προσαρμοστούν στο σώμα του παιδιού.

Όταν το παιδί κάθεται στην καρέκλα, η λεκάνη του θα πρέπει να ακουμπά πίσω στο κάθισμα και όλη η πλάτη να υποστηρίζεται από την πλάτη του καθίσματος. Το κεφάλι και ο κορμός θα πρέπει να βρίσκονται σε ευθεία γραμμή και το βάρος να μοιράζεται στα ισχία τα οποία (όπως τα γόνατα και οι ποδοκνημικές αρθρώσεις) θα πρέπει να βρίσκονται σε ορθή γωνία 90°. Τα πόδια θα πρέπει να ακουμπούν καλά στο έδαφος. Οι αγκώνες θα πρέπει να στηρίζονται πάνω στο γραφείο και να βρίσκονται σε χαλαρή θέση (όχι τεντωμένοι) πράγμα που σημαίνει ότι το παιδί θα πρέπει να φέρει το κάθισμα κοντά στο γραφείο. Όσο πιο κοντά στο γραφείο βρίσκεται το παιδί τόσο λιγότερο αναγκάζεται να σκύψει για να γράψει αποφεύγοντας με αυτό τον τρόπο την καταπόνηση του αυχένα και της πλάτης. Όταν το παιδί γράφει, θα πρέπει να προσέχουμε να μην σηκώνει ψηλά τους ώμους. Το χέρι που δεν γράφει σταθεροποιεί το χαρτί το οποίο θα πρέπει να έχει κλίση 45 μοιρών για να μπορεί να γράφει το παιδί χωρίς να στρίβει το σώμα του.

Χρονος μελέτης: Τα παιδιά εκτός από το διάβασμα έχουν και άλλες, εξίσου σημαντικές ανάγκες για να μεγαλώσουν σωστά και φυσιολογικά. Γι’ αυτό τον λόγο δεν θα πρέπει να αφιερώνουν όλο τον ελεύθερο χρόνο τους στο διάβασμα.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι πολύωρες μελέτες μπορεί να μην αποδίδουν αν δεν γίνονται με το σωστό τρόπο.

Το σωστό διάβασμα δεν θέλει κόπο…θέλει τρόπο. 

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουν οι γονείς είναι να μάθουν στο παιδί τον τρόπο με τον οποίο θα οργανώνει το διάβασμά του. Βοηθήστε το να αποκτήσει τη συνήθεια να ετοιμάζει μια λίστα με ό,τι έχει να κάνει. Το να σβήνει από τη λίστα ό,τι ολοκληρώνει, θα του δώσει την αίσθηση της ευχαρίστησης και της επιτυχίας.

Ορίστε ένα λογικό χρονικό διάστημα με την σύμφωνη γνώμη του παιδιού για την ολοκλήρωση του διαβάσματος. Με αυτό τον τρόπο, το βοηθάτε να συγκεντρωθεί πλήρως στο διάβασμα για να επιτύχει αυτό το χρονικό πλαίσιο. Το να τελειώσει τα μαθήματα του γρήγορα, αποτελεί σημαντικό κίνητρο ώστε μετά να έχει ελεύθερο χρόνο να παίξει.

Πολλοί γονείς βοηθούν τα παιδιά τους στο διάβασμα από τις πρώτες έως και τις τελευταίες τάξεις. Ωστόσο, πρέπει να είναι ξεκάθαρο ότι το διάβασμα είναι υπόθεση του μαθητή. Οι γονείς οφείλουν να βοηθήσουν το παιδί να γίνει πιο υπεύθυνο και να μάθει να ανταποκρίνεται στις σχολικές του υποχρεώσεις. Το να μάθουμε στο παιδί να αναλαμβάνει μόνο του τα σχολικά του καθήκοντα είναι ιδανικό για την ανάπτυξη της προσωπικότητας του ώστε να γίνει ένα συνειδητοποιημένο και ανεξάρτητο άτομο. Με την ανάληψη των υποχρεώσεών του, το παιδί θα αποκτήσει αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση και θα του δώσει καλύτερη αίσθηση ότι μπορεί να ελέγχει την ζωή του. Όταν το διάβασμα ολοκληρωθεί, ελέγξτε το αποτέλεσμα μαζί με το παιδί. Αν διαπιστώσετε κάπου λάθη, μην τα διορθώσετε αλλά προτρέψτε το να κοιτάξει ξανά προσεκτικά τα μαθήματά του. Βρίσκοντας τα λάθη από μόνο του, αυξάνεται η αυτοεκτίμηση του.

Διατροφικές Συνήθειες: Η απόδοση του μαθητή δεν εξαρτάται αποκλειστικά από το πόσο καλά έχει διαβάσει. Εξίσου σημαντικές είναι και οι διατροφικές συνήθειες του παιδιού γιατί, εκτός από τις κάλυψη των καθημερινών του αναγκών, η διατροφή εξασφαλίζει και την καλή του ανάπτυξη. 

Ο γονιός παίζει σημαντικό ρόλο στη διατροφική εκπαίδευση του παιδιού καθώς οι διατροφικές συνήθειες δημιουργούνται κυρίως στα πρώτα χρόνια της ζωής και συνεχίζονται κατά την ενήλικη ζωή.

Η σωστή κατανομή γευμάτων κατά τη διάρκεια της ημέρας είναι σημαντική. Ο οργανισμός μας χρειάζεται συνεχή ροή από «καύσιμα» για να μπορέσει να λειτουργήσει σωστά. Τα καύσιμα αυτά, με τη μορφή της γλυκόζης, προέρχονται από την τροφή αλλά και από τις αποθήκες ενέργειας του οργανισμού. Για να μπορεί ο οργανισμός του μαθητή να αποδώσει, θα πρέπει το παιδί να καταναλώνει ένα γεύμα ή σνακ κάθε 3-4 ώρες.

Ξεκινήστε από το πρώτο γεύμα της ημέρας και το πιο σημαντικό, το πρωινό! 

Μετά τη βραδινή νηστεία, οι αποθήκες ενέργειας του οργανισμού έχουν σχεδόν αδειάσει. Ο εγκέφαλος χρειάζεται άμεσα τροφή για την παροχή ενέργειας και για την ανταπόκρισή του στις απαραίτητες λειτουργίες του. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα παιδιά που τρώνε ένα πλήρες πρωινό, διατηρούν την απόδοση τους σε υψηλά επίπεδα, εμφανίζουν καλύτερη σχολική συμπεριφορά και δεν κουράζονται εύκολα. Το ιδανικό πρωινό πρέπει να περιέχει όλες τις διατροφικές ομάδες ώστε το παιδί να λάβει τις απαραίτητες βιταμίνες και μέταλλα που χρειάζεται για την καλή εγκεφαλική και σωματική λειτουργία. Οι συνδυασμοί πρέπει να γίνονται ανάμεσα σε τροφές από τις ομάδες του αμύλου (δημητριακά, ψωμί ή φρυγανιές κατά προτίμηση ολικής άλεσης), της πρωτεΐνης (γάλα, ξινόγαλα, γιαούρτι, αυγό, τυρί, ζαμπόν, γαλοπούλα) και των φρέσκων φρούτων (ή χυμών) ή λαχανικών. 

Μετά από το πρωινό, σειρά έχει το σνακ (δεκατιανό γεύμα) στο σχολείο. Προτιμήστε να ετοιμάσετε οι ίδιοι το κολατσιό του παιδιού ώστε να είστε σίγουροι για την ποιότητα αλλά και την ασφάλειά του. Φτιάξτε ένα σνακ ανάλογα με τις γευστικές προτιμήσεις του παιδιού. Είναι σημαντικό να είναι εύκολη η μεταφορά του και να έχει υψηλή διατροφική αξία.

Κάποια ιδανικά σνακ για το σχολείο είναι:

• 2 φρούτα εποχής (ή φυσικός χυμός) και 1 μπάρα δημητριακών ολικής άλεσης (είτε με σοκολάτα είτε με φρούτα).
• Τοστ με γαλοπούλα, τυρί κίτρινο ή spread, κάποιο λαχανικό (ντομάτα, μαρούλι) και φρούτο εποχής ή χυμό χωρίς προσθήκη ζάχαρης.

Για απογευματινό σνακ, ενδεδειγμένες επιλογές αποτελούν τα φρούτα, το γιαούρτι σκέτο ή με φρούτα, ένα τοστ (γαλοπούλα, τυρί και κάποιο λαχανικό), μπάρες δημητριακών ή 1 κομμάτι σπιτική πίτα. Ακόμη και η κατανάλωση σοκολάτας με μέτρο βοηθάει στην παραγωγή ενδορφινών, ουσιών που βελτιώνουν τη διάθεση και ενισχύουν τις εγκεφαλικές λειτουργίες. Γι’ αυτό και η σοκολάτα χαρακτηρίζεται ως «ενισχυτικό» τρόφιμο κατά την περίοδο εξετάσεων και εντατικού διαβάσματος. 

Τα δύο κυρίως γεύματα θα πρέπει να περιέχουν τρόφιμα από όλες τις βασικές ομάδες τροφίμων όπως:

• Υδατάνθρακες: Οι υδατάνθρακες (καθώς περιέχουν γλυκόζη) αποτελούν την κύρια πηγή ενέργειας του εγκεφάλου και των μυών. Γι’ αυτό σε κάθε γεύμα θα πρέπει να εξασφαλίζεται η επαρκής πρόσληψη υδατανθράκων είτε ως φρούτα και λαχανικά είτε ως δημητριακά ολικής αλέσεως και προϊόντα τους.

• Λίπη: Τα καλά λιπαρά οξέα είναι απαραίτητα για τη σωστή λειτουργία του νευρικού συστήματος, της όρασης και της ενίσχυσης του ανοσοποιητικού συστήματος. Υπάρχουν λιπίδια που είναι πιο αποδοτικά για την εγκεφαλική λειτουργία όπως τα Ω-3 και Ω-6 λιπαρά οξέα. Τα σημαντικά αυτά λιπίδια δεν συντίθενται στον οργανισμό και λαμβάνονται μόνο μέσω της διατροφής. Φροντίστε λοιπόν να προσφέρετε συχνά ψάρια ή θαλασσινά (2 φορές την εβδομάδα) στα παιδιά. Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι όσο πιο λιπαρό το ψάρι (π.χ. σαρδέλες, σκουμπρί, γαύρος, σολομός) τόσο πιο ευεργετικό είναι. Επίσης, συνίσταται η κατανάλωση ξηρών καρπών και σπόρων (καρύδια, πασατέμπος, ηλιόσπορος) για τα Ω-3 και ελαιόλαδο, καλαμπόκι, ηλιόσποροι και σουσάμι για τα Ω-6.

• Πρωτεΐνες: Τα παιδιά και οι έφηβοι λόγω της ανάπτυξής τους χρειάζονται πολύ περισσότερη πρωτεΐνη σε σχέση με τους ενήλικες. Τρόφιμα πλούσια σε πρωτεΐνη είναι τα γαλακτοκομικά, το αυγό, το κρέας, τα πουλερικά και τα ψάρια καθώς και τα δημητριακά ολικής αλέσεως, τα όσπρια και οι ξηροί καρποί.

• Βιταμίνες και Ιχνοστοιχεία: Τα μικροθρεπτικά συστατικά όπως οι βιταμίνες, τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία είναι ιδιαίτερα αναγκαία σε περιόδους αυξημένης κόπωσης και στρες. Οι βιταμίνες C, Ε, Α και όλα τα καροτενοειδή καθώς και οι πολυφαινόλες βρίσκονται στα πολύχρωμα φρούτα και λαχανικά. Το αντιοξειδωτικό σελήνιο περιέχεται κυρίως στα κρεατικά, στο αυγό και στα θαλασσινά. Το ασβέστιο και το μαγνήσιο είναι δύο μέταλλα πολύ βασικά για την ανάπτυξη του μυοσκελετικού συστήματος και προσλαμβάνονται από γαλακτοκομικά και ζωικά προϊόντα. 

• Νερό, χυμοί, ροφήματα: Το νερό αποτελεί απαραίτητο συστατικό για την καλή πνευματική και σωματική απόδοση και δεν θα πρέπει να αμελείται. Αποφύγετε να αντικαταστήσετε το νερό με χυμούς. Προτιμήστε να καταναλώνετε τα φρούτα ολόκληρα και να μην τα στύβετε σε χυμούς. Επίσης, για τους μεγαλύτερους μαθητές και φοιτητές θα ήταν καλό να αποφεύγετε ροφήματα με πολλή καφεΐνη καθώς μπορεί να εμφανιστούν διαταραχές ύπνου από τη διεγερτική της δράση.

• Άσκηση: Ο αυξημένος χρόνος μελέτης, ο χρόνος που αφιερώνουν οι μαθητές στην τηλεόραση, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, το κινητό και τον υπολογιστή αποτελούν βασικούς παράγοντες για την μείωση της σωματικής άσκησης των παιδιών.Η συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες έχει σημαντικά οφέλη στη σωματική, πνευματική, ψυχολογική και κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού. Έρευνα του Αμερικανικού Ινστιτούτου Υγείας έδειξε ότι η άσκηση μπορεί επίσης να τονώσει τη μνήμη και τις γνωστικές λειτουργίες. Μάλιστα όσο πιο συστηματική η σωματική δραστηριότητα, τόσο καλύτερη και η σχολική επίδοση των παιδιών.

Συμπερασματικά  τα οφέλη της άσκησης στα παιδιά είναι:

• Η σημαντική ενδυνάμωση των οστών, των μυών και των αρθρώσεων (υγιές μυοσκελετικό σύστημα). Η σωματική άσκηση βελτιώνει τη στάση του σώματος και προλαμβάνει τους πόνους στην πλάτη αφού πολλοί μαθητές επιβαρύνουν την πλάτη και την μέση τους λόγω της πολύωρης καθιστικής θέσης.
• Ενδυναμώνει το καρδιοαναπνευστικό σύστημα καθώς «γυμνάζονται» η καρδιά και οι πνεύμονες και μειώνει τα λιπίδια και τα τριγλυκερίδια του αίματος.
• Συμβάλλει στη διατήρηση του φυσιολογικού βάρους.
• Βοηθά στη γρηγορότερη και ουσιαστικότερη κοινωνικοποίηση των παιδιών ειδικά η συμμετοχή τους σε ομαδικά αθλήματα.
• Τα παιδιά που ασχολούνται με κάποια σωματική δραστηριότητα, κατά την εφηβεία όπου παρασύρονται εύκολα, συνήθως επιλέγουν να δημιουργούν φιλίες και να συναναστρέφεται με άτομα που δεν καπνίζουν, δεν πίνουν αλκοόλ και γενικά λόγω της άσκησης μένουν μακριά από κακές συνήθειες.

• Ύπνος: Ο ύπνος είναι ζωτικής σημασίας για τη σωματική, ψυχική και πνευματική ευεξία των παιδιών. Κατά τη διάρκεια του ύπνου εκκρίνονται ορμόνες που συμβάλλουν στη ανάπτυξη του παιδιού. Σημαντική είναι η υιοθέτηση σταθερών και σωστών συνηθειών πριν τον ύπνο όπως ο χρόνος διαβάσματος, φαγητού και άσκησης(παιχνιδιού). 

Επίσης η διάρκεια του ύπνου διαδραματίζει εξαιρετικά σημαντικό ρόλο. Παρακάτω μπορείτε να βρείτε έναν πίνακα με τις συνιστώμενες ώρες ύπνου ανάλογα με την ηλικιακή ομάδα του παιδιού:

Image by Freepik